Usługi internetowe publikowane na serwerze ArcGIS Server mogą zapewniać obsługę wzbogaconych produktów GIS, takich jak mapy i aplikacje internetowe. ArcGIS Enterprise zapewnia platformę do tworzenia takich produktów GIS na podstawie usług publikowanych przez Ciebie i innych użytkowników. W tym celu wykorzystuje się elementy portalu ArcGIS Enterprise, za pomocą których każda usługa jest przedstawiona jako obiekt, który można wyszukać i udostępnić.
Najczęstszym miejscem docelowego wykorzystania usług uruchomionych na serwerze ArcGIS Server jest portal ArcGIS Enterprise, chociaż mogą być także konsumowane bezpośrednio przez inne aplikacje klienckie. Ta zależność zostaje wzmocniona przez proces federowania, który integruje modele zabezpieczeń i udostępniania witryny serwera ArcGIS Server z modelami portalu.
Jeśli witryna ArcGIS Server jest sfederowana z portalem ArcGIS Enterprise, jej usługi są automatycznie udostępniane w instytucji ArcGIS Enterprise. Można również zarejestrować w instytucji usługi z witryny ArcGIS Server, która nie jest sfederowana.
Zrozumienie zależności pomiędzy usługami internetowymi, a elementami portalu może ułatwić pracę z portalem ArcGIS Enterprise. Na tej stronie opisano te zależności i najczęściej używane metody udostępniania usługi jako elementu. Dla każdego z tych sposobów określone są właściwe zasady dotyczące edytowania i usuwania usługi.
Źródła zasobów i warunki
Zasoby są tworzone najczęściej w oprogramowaniu ArcGIS Enterprise, gdy zasób GIS zostaje opublikowany z aplikacji ArcGIS Pro lub ArcMap. Typowym działaniem bazowym jest opublikowanie na serwerze ArcGIS Server usługi GIS reprezentującej zasób, który jest wyświetlany w aplikacji ArcGIS Pro lub ArcMap. Jednak publikowanie i udostępnianie może przyjmować wiele różnych form w oprogramowaniu ArcGIS Enterprise.
W aplikacji ArcMap to działanie występuje podczas publikowania mapy, warstwy, wyniku narzędzia lub jakiegoś innego zasobu. W aplikacji ArcGIS Pro to działanie występuje podczas udostępniania mapy internetowej lub warstwy internetowej w portalu ArcGIS Enterprise. Proces udostępniania obejmuje publikowanie usług GIS w witrynie ArcGIS Server sfederowanej z portalem. Udostępnianie zachowuje większość aspektów konfiguracji mapy lub warstwy z aplikacji ArcGIS Pro, w tym odpowiednio mapę bazową i symbolizację.
Niektóre usługi i warstwy są hostowane w oprogramowaniu ArcGIS Enterprise. Określenie „hostowane” odnosi się do zasobów GIS, których dane są zarządzane przez oprogramowanie ArcGIS, na przykład w aplikacji ArcGIS Data Store lub w witrynie ArcGIS Server służącej jako serwer hostujący portalu.
Podczas publikowania lub udostępniania zasobu GIS można wskazać, czy wynikowa usługa będzie odwoływać się do zarejestrowanych danych z tego samego źródła danych co zasób komputerowy, czy też serwer powinien skopiować wszystkie dane do oprogramowania ArcGIS Enterprise. Jeśli zostanie wybrana opcja kopiowania danych, dane będą przechowywane w folderze serwera ArcGIS Server lub w relacyjnym magazynie danych ArcGIS Data Store. Wybranie opcji kopiowania danych nie musi oznaczać, że wynikowe usługi i warstwy będą hostowane. W celu uzyskania dalszych informacji zapoznaj się z tematem Dane i publikowanie w oprogramowaniu ArcGIS Enterprise.
Powiązania zasobów GIS
Poniższa tabela przedstawia niektóre typowe typy zasobów GIS, z którymi użytkownik pracuje w aplikacji ArcGIS Pro lub ArcMap, usługi publikowane z tych typów zasobów w witrynie ArcGIS Server oraz element portalu, który jest tworzony po sfederowaniu witryny serwera z portalem ArcGIS Enterprise.
| Komputerowy zasób GIS | Usługa ArcGIS Server | Element portalu ArcGIS Enterprise |
|---|---|---|
Klasa obiektów lub rastrowy zestaw danych | Usługa mapowa (dynamiczna lub zapisana w pamięci podręcznej) | Warstwa rastrów map |
Klasa obiektów lub tabela | Usługa obiektowa | Warstwa obiektowa |
Klasa obiektów | Usługa kafli wektorowych | Warstwa kafli wektorowych |
Zestaw danych mozaiki lub rastrowy | Usługa rastrowa (dynamiczna lub zapisana w pamięci podręcznej) | Warstwa zobrazowań |
Lokalizator | Usługa geokodowania | Lokalizator |
Narzędzie geoprzetwarzania | Usługa geoprzetwarzania | Narzędzie internetowe |
Dane 3D | Zapisana w pamięci podręcznej usługa scen | Warstwa sceny |
Hostowane usługi opublikowane w portalu ArcGIS Enterprise
Podstawowe wdrożenie oprogramowania ArcGIS Enterprise obejmuje serwer hostujący, który zapewnia możliwość publikowania usług hostowanych. Możliwe jest opublikowanie usługi w instytucji. W tym celu należy skorzystać z opcji Moje hostowane usługi dostępnej w aplikacji ArcMap, portalu, aplikacji ArcGIS for Office, ArcGIS Pro lub innej aplikacji klienckiej, która współpracuje bezpośrednio z oprogramowaniem ArcGIS Enterprise. W tym czasie tworzone są zarówno element portalu, jak i usługa. Wszystkie usługi są umieszczane w folderze serwera ArcGIS Server o nazwie Hostowane, a dane są kopiowane ze źródła danych. Więcej informacji zawiera temat Warstwy hostowane.
Rodzaje usług wymienione w folderze Hostowane różnią się od tych w innych folderach na serwerze. Ma to na celu dopasowanie określonych typów elementów, które są wyświetlane w portalu ArcGIS Enterprise. W poniższej tabeli przedstawiono wszystkie obsługiwane hostowane usługi i ich zaktualizowane rodzaje elementów:
| Typ usługi ArcGIS Server | Hostowany folder / typ elementu portalu |
|---|---|
Usługa mapy kafelkowej | |
Usługa mapy kafelkowej z usługą obiektową | |
Usługa obiektowa | |
Usługa rastrowa* | |
Usługa scen | |
Usługa WFS | |
Usługa kafli wektorowych |
*Usługa rastrowa stanowiąca podstawę hostowanej warstwy zobrazowań działa na serwerze analiz rastrowych portalu lub serwerze hostującym zobrazowania, a nie na serwerze hostującym portalu.
Usuwanie usług hostowanych
W przypadku usunięcia z portalu elementu odwołującego się do usługi hostowanej usługa ta jest usuwana z serwera hostującego, a jej dane bazowe zostają usunięte.
Na przykład logujesz się do instytucji jako publikujący i przesyłasz plik CSV. Decydujesz się na opublikowanie pliku CSV jako warstwy obiektowej. Element warstwy obiektowej jest automatycznie tworzony w folderze Moje zasoby. Aby usunąć tę usługę, usuwasz element warstwy obiektowej reprezentujący usługę. W ten sposób usługa i jej dane również zostają automatycznie usunięte.
W tym scenariuszu do usunięcia usługi nie jest wymagane bezpośrednie łączenie się z serwerem, na którym usługa ta jest hostowana. W takim przypadku element warstwy obiektowej byłby nadal dostępny, ale nie byłby połączony z usługą. Konieczne byłoby ręczne usunięcie tego elementu.
Usługi publikowane z aplikacji ArcGIS Pro
Z poziomu aplikacji ArcGIS Pro można udostępniać wiele różnych warstw i elementów. Typ warstwy oraz to, czy podczas publikowania lub odwoływania się do zarejestrowanych danych zostały skopiowane dane, określają miejsce, w którym można edytować albo usuwać warstwę opublikowaną z aplikacji ArcGIS Pro. Warstwy kafli, warstwy kafli wektorowych i warstwy scen opublikowane z aplikacji ArcGIS Pro w portalu znajdują się w folderze Hostowane na serwerze hostującym portalu. Dane w pamięci podręcznej tych warstw są zawsze kopiowane. Warstwy należy usuwać i zarządzać nimi z poziomu portalu, co opisano w poprzedniej sekcji.
Warstwy rastrowe map można publikować z aplikacji ArcGIS Pro na jednym z serwerów sfederowanych. Te warstwy odwołują się do zarejestrowanych danych. Więcej szczegółów zawiera temat Warstwy publikowane na serwerach sfederowanych. Powiązana usługa mapowa jest publikowana w folderze na sfederowanym serwerze portalu podanym podczas publikowania. Podczas publikowania warstwy rastrowej mapy odwołującej się do zarejestrowanych danych należy wybrać serwer sfederowany. Jest to witryna serwera ArcGIS Server, w której będzie działać usługa mapowa. Aby usunąć warstwę rastrową mapy, należy wybrać i usunąć element w portalu. Zostanie również usunięta powiązana usługa mapowa. Dane znajdujące się w źródle zarejestrowanych danych pozostaną.
Podczas publikowania warstwy rastrowej mapy z aplikacji ArcGIS Pro można także włączyć w tej warstwie dostęp do obiektów lub usługę WMS. Jeśli ta czynność zostanie wykonana, w instytucji zostanie utworzony element usługi WMS lub warstwy obiektowej powiązany z warstwą rastrową mapy, a te możliwości zostaną włączone w usłudze mapowej na serwerze sfederowanym. Elementy usługi WMS lub warstwy obiektowej można usunąć z portalu, nie usuwając warstwy rastrowej mapy. Jednak aby usunąć element warstwy rastrowej mapy, musisz najpierw usunąć powiązane elementy warstwy WMS lub warstwy obiektowej. Przy próbie usunięcia warstwy rastrowej mapy bez uprzedniego usunięcia powiązanych elementów usługi WMS lub elementów warstwy obiektowej zostanie wyświetlone ostrzeżenie z informacją, że najpierw muszą zostać usunięte te powiązane elementy. Usunięcie tych elementów w portalu powoduje również usunięcie powiązanych usług.
Ponadto z aplikacji ArcGIS Pro można publikować warstwy zobrazowań. Powiązana usługa rastrowa jest publikowana w folderze na sfederowanym serwerze portalu podanym podczas publikowania. Aby usunąć warstwę zobrazowań, należy zalogować się w aplikacji ArcGIS Server Manager witryny sfederowanego serwera ArcGIS Image Server i usunąć usługę rastrową. Powiązana warstwa zobrazowań jest następnie usuwana z instytucji. Podczas publikowania warstwy zobrazowań można także łączyć usługi WMS i WCS w tej warstwie. Jeśli usługa WMS zostanie włączona, w instytucji zostanie utworzony element usługi WMS powiązany z warstwą zobrazowań, a te możliwości zostaną włączone w usłudze mapowej na serwerze sfederowanym. Element usługi WMS można usunąć z portalu, nie usuwając warstwy zobrazowań. Usunięcie usługi mapowej na serwerze sfederowanym usunie powiązane elementy warstwy zobrazowań i warstwy WMS. Jeśli zostanie włączona usługa WCS, nie zostanie utworzony żaden powiązany element WCS, mimo że ta możliwość zostanie włączona w powiązanej usłudze mapowej.
Warstwa obiektowa może być hostowaną warstwą obiektową (dane są kopiowane) lub warstwą obiektową powiązaną z warstwą rastrową mapy (odwołuje się do zarejestrowanych danych lub elementu magazynu danych).
Gdy używasz aplikacji ArcGIS Pro do publikowania warstwy obiektowej powiązanej z warstwą rastrową mapy odwołującą się do zarejestrowanych danych, należy wybrać serwer sfederowany. Podczas publikowania usługa mapowa z włączonym dostępem do obiektów zostanie uruchomiona w tej witrynie serwera ArcGIS Server, a w instytucji zostanie utworzony element zarówno warstwy obiektowej, jak i warstwy rastrowej mapy. Warstwę obiektową w portalu można usunąć, nie usuwając warstwy rastrowej mapy. Jednak aby usunąć element warstwy rastrowej mapy, należy najpierw usunąć powiązany element warstwy obiektowej. Usunięcie tych elementów w portalu powoduje również usunięcie powiązanych usług. Dane znajdujące się w źródle zarejestrowanych danych pozostaną.
Notatka:
Ponieważ element warstwy obiektowej jest usługą mapową z włączonym dostępem do obiektów w witrynie serwera ArcGIS Server, należy udostępnić warstwę obiektową i powiązaną z nią warstwę rastrową mapy temu samemu zbiorowi użytkowników (grupom, instytucji, publicznie). Jeśli udostępniona będzie tylko warstwa obiektowa, nie będą mogły z niej korzystać inne osoby.
Ważne jest, aby pamiętać, że kopie elementów obrazów map, elementów usługi WMS ani elementów obiektów nie są usuwane przy usuwaniu oryginalnego elementu. Przy usuwaniu oryginalnego elementu usuwana jest powiązana usługa. Kopie elementu są bezużyteczne. Kopie elementów należy usunąć oddzielnie.
Gdy warstwa obiektowa jest publikowana w portalu ArcGIS Enterprise i kopiowane są dane, w folderze Hostowane na serwerze hostującym tworzona jest usługa obiektowa, a do relacyjnego magazynu danych zarejestrowanego na serwerze hostującym kopiowane są dane. Podczas publikowania hostowanej usługi obiektowej element warstwy rastrowej mapy nie jest tworzony. Do zarządzania hostowanymi warstwami obiektowymi i ich usuwania należy użyć portalu. W przypadku usunięcia hostowanej warstwy obiektowej skopiowane dane zostaną również usunięte.
Aby sprawdzić, czy usługa obiektowa jest hostowana, przejdź na stronę Szczegóły elementu danej warstwy. Jeśli z warstwą obiektową nie jest powiązana żadna warstwa rastrowa mapy, element wyświetlany przez właściciela warstwy lub administratora instytucji będzie opisany jako (hostowane) w portalu. Podczas wyświetlania w aplikacji ArcGIS Pro będzie on opisany jako hostowany. Warstwy obiektowe publikowane z aplikacji ArcGIS Pro, które nie mają tej uwagi (hostowane), są powiązane z warstwą rastrową mapy. Warstwy obiektowe opublikowane z poziomu aplikacji ArcGIS Pro w portalu można usunąć, nie usuwając warstwy rastrowej mapy. Jednak aby usunąć element warstwy rastrowej mapy, należy najpierw usunąć powiązany element warstwy obiektowej. Elementy opisane jako (hostowane) mogą zostać usunięte w portalu, a powiązana usługa zostanie również usunięta.
Przykład publikowania scenariuszy z aplikacji ArcGIS Pro w portalu ArcGIS Enterprise
Następujące scenariusze dotyczące publikowania opisują zachowanie w opublikowanych elementach i odpowiadających im typach warstw z towarzyszącymi im usługami i funkcjami serwera ArcGIS Server.
Publikowanie z aplikacji ArcGIS Pro na sfederowanym serwerze GIS Server
Podczas publikowania warstwy rastrowej mapy z aplikacji ArcGIS Pro można także włączyć w tej warstwie dostęp do obiektów lub usługę WMS. Jeśli ta czynność zostanie wykonana, w instytucji zostanie utworzony element usługi WMS lub warstwy obiektowej powiązany z warstwą rastrową mapy, a te możliwości zostaną włączone w usłudze mapowej w sfederowanej witrynie GIS Server. Poniżej opisano zachowanie w opublikowanych elementach i odpowiadających im typach warstw dla tego scenariusza:
- Element ArcGIS Enterprise – opublikowana warstwa rastrowa mapy, warstwa obiektowa i warstwa WMS
- Usługa serwera ArcGIS Server – opublikowana usługa mapowa z dostępem do obiektów i włączonymi funkcjami usługi WMS
Wyłączanie możliwości w aplikacji ArcGIS Server Manager lub ArcMap
Gdy usługa WMS lub funkcja dostępu do obiektów została wyłączona w aplikacji ArcGIS Server Manager lub w aplikacji ArcMap, odpowiadający typ warstwy (usługa WMS lub dostęp do obiektów) zostaje usunięty jako element w portalu. Poniżej opisano zachowanie w opublikowanych elementach i odpowiadających im typach warstw dla tego scenariusza:
- Warstwa rastrowa mapy jest publikowana z aplikacji ArcGIS Pro w portalu z włączonym dostępem do usługi WMS i obiektów.
- Usługa towarzysząca jest tworzona na odpowiednim serwerze GIS Server
- Podczas wyłączania usługi WMS w aplikacji ArcGIS Server Manager lub w aplikacji ArcMap odpowiadający typ warstwy WMS jest usuwany.
Usuwanie powiązanych elementów w portalu
Elementy usługi WMS lub elementy warstwy obiektowej można usunąć w aplikacji ArcGIS Pro lub w portalu, a odpowiadająca im funkcja usługi WMS w usłudze mapowej zostaje usunięta. Należy pamiętać, że zanim będzie można usunąć warstwę rastrową mapy, konieczne będzie usunięcie powiązanych elementów usługi WMS lub elementów warstwy obiektowej. Poniżej opisano zachowanie w opublikowanych elementach i odpowiadających im typach warstw dla tego scenariusza:
- Warstwa rastrowa mapy jest publikowana z aplikacji ArcGIS Pro w portalu z włączonym dostępem do usługi WMS i obiektów.
- Usługa towarzysząca jest tworzona na odpowiednim serwerze GIS Server
- Podczas usuwania elementu warstwy WMS lub warstwy obiektowej w portalu odpowiadająca mu funkcja usługi WMS w usłudze mapowej zostaje również usunięta.
Usuwanie powiązanych usług w aplikacji ArcGIS Server Manager lub w aplikacji ArcMap
Usunięcie usługi mapowej na serwerze GIS Server powoduje usunięcie powiązanych elementów warstwy rastrowej mapy, warstwy WMS i warstwy obiektowej. Poniżej opisano zachowanie w opublikowanych elementach i odpowiadających im typach warstw dla tego scenariusza:
- Warstwa rastrowa mapy jest publikowana z aplikacji ArcGIS Pro w portalu z włączonym dostępem do usługi WMS i obiektów.
- Usługa towarzysząca jest tworzona na odpowiednim serwerze GIS Server
- Podczas usuwania powiązanej usługi mapowej w aplikacji ArcGIS Server Manager lub w aplikacji ArcMap odpowiadające elementy warstwy rastrowej mapy, elementy warstwy WMS i elementy warstwy obiektowej zostaną usunięte.
Usługi publikowane w witrynie sfederowanego serwera ArcGIS Server
Można opublikować usługę w witrynie serwera ArcGIS Server, który został sfederowany z portalem. Publikowanie odbywa się przy użyciu aplikacji ArcGIS Server Manager, połączenia z serwerem ArcGIS Server w drzewie katalogów aplikacji ArcMap lub aplikacji ArcGIS Pro (co opisano w sekcji Usługi publikowane z aplikacji ArcGIS Pro). Podczas publikowania tworzony jest automatycznie element. Usługę można usunąć, usuwając odpowiadające jej elementy. Dane pozostaną w źródle zarejestrowanych danych.
Przykład
Za pomocą opcji Dodaj serwer ArcGIS Server w aplikacji ArcMap zostało utworzone połączenie z serwerem ArcGIS Server publikującego. Nawiązano połączenie jako publikujący i opublikowano usługę rastrową w witrynie ArcGIS Image Server sfederowanej z portalem. Usługa rastrowa staje się automatycznie elementem warstwy rastrowej w portalu.
Jeżeli chcesz usunąć tę usługę, zaloguj się do instytucji z poziomu portalu i usuń ją. Usunięta zostaje również odpowiednia usługa.
Z poziomu elementów magazynu danych w portalu
Dodając element magazynu danych do instytucji, można opublikować znajdujące się w nim warstwy w portalu. Z poziomu elementów magazynu danych bazy danych można opublikować zbiorczo warstwy obiektowe i warstwy rastrowe map dla każdej klasy obiektów i tabeli dostępnych za pomocą elementu magazynu danych. W przypadku elementów udostępnionych plików i magazynu danych w chmurze można utworzyć warstwy zobrazowań. W obu przypadkach dane pozostają w źródle danych, do którego odwołuje się element magazynu danych.
W aplikacji ArcGIS Server Manager można zmieniać ustawienia usług opublikowanych z elementu magazynu danych portalu, jednak nie można w aplikacji ArcGIS Server Manager zmieniać elementu magazynu danych. Podobnie element magazynu danych i każdą z warstw z niego opublikowanych należy usunąć z portalu, a nie z serwera sfederowanego.
Przykład
Dodajesz element magazynu danych przy użyciu pliku połączenia z bazą danych. Jako właściciel elementu magazynu danych publikujesz wszystkie klasy obiektów i tabele dostępne dla użytkownika określonego w pliku połączenia z bazą danych. Obejmuje to klasy obiektów i tabele, które należą do Ciebie, oraz wszystkie klasy obiektów i tabele, do których inni użytkownicy bazy danych przyznali Tobie dostęp. Powoduje to utworzenie jednej usługi mapowej z włączonym dostępem do obiektów dla każdej klasy obiektów i tabeli. Usługi działają w witrynie sfederowanego serwera ArcGIS GIS Server określonej podczas tworzenia warstwy. Dla każdej usługi mapowej w instytucji jest tworzona jedna warstwa obiektowa i jedna warstwa rastrowa mapy.
Jeśli nie będziesz już potrzebować żadnej opublikowanej zbiorczo warstwy ani elementu magazynu danych, usuń wszystkie warstwy w portalu, usuń wszystkie serwery sfederowane z elementu magazynu danych, a następnie możesz usunąć element magazynu danych.
Jeśli chcesz usunąć poszczególne warstwy, koniecznie usuń warstwę obiektową i powiązaną z nią warstwę rastrową mapy z karty Moje zasoby w portalu. Nie można usunąć tylko warstwy obiektowej. Jeśli to zrobisz, warstwa rastrowa mapy pozostanie w stanie, w którym nie będzie można jej zsynchronizować z bazą danych. Pamiętaj również, że nawet jeśli usuniesz warstwę obiektową i warstwę rastrową mapy z karty Moje zasoby, zostaną one ponownie utworzone podczas następnej synchronizacji, chyba że nie będziesz już mieć dostępu do danych w bazie danych.
Wykorzystanie karty Moje zasoby na stronie Zasoby dostępnej w portalu w celu dodania usługi jako elementu
Możliwe jest dodanie usługi jako elementu za pomocą opcji Zasoby > Moje zasoby w portalu. W ten sposób udostępniane są łącza do usług internetowych, które nie są uruchomione na zintegrowanym serwerze.
Jeżeli element został dodany za pomocą strony Moje zasoby, jego edycję i usunięcie należy wykonać w portalu. Nawet jeżeli element zostanie usunięty, odpowiadająca mu usługa będzie nadal uruchomiona, dopóki nie zalogujesz się do serwera i jej nie usuniesz. Jest to zamierzone zachowanie, ponieważ możesz korzystać z elementów, za pomocą których udostępniasz łącza do innych usług, których nie zamierzasz lub nie możesz usunąć na stałe.
Przykład
Znaleziono przydatną usługę internetową w witrynie ArcGIS Server sąsiedniego działu i chcemy dodać element portalu łączący się z tą usługą. Logujesz się do portalu i przechodzisz do strony Zasoby > Moje zasoby, aby dodać usługę z sieci jako element.
Jeżeli chcesz usunąć ten element, możesz to zrobić w portalu. Usunięcie elementu nie powoduje usunięcia usługi. Jest to zamierzone zachowanie, ponieważ w tym scenariuszu między usługą i elementem nie występuje żadna wbudowana zależność.
Najlepsze praktyki związane z edytowaniem i usuwaniem elementów
Powyższe przykłady przedstawiają najważniejsze wskazówki dotyczące edycji i usuwania elementów w zależności od sposobu ich opublikowania. Pozwala to utrzymać odpowiednie powiązanie pomiędzy usługami i elementami.
Jeśli nie usuwasz elementów lub usług przy użyciu zalecanej metody, mogą pozostać niedziałające elementy lub usługi, które trzeba będzie usunąć ręcznie.
Prosimy pamiętać, że prawo do edycji lub usunięcia elementu ma tylko jedna z następujących osób:
- Publikujący, który dodał dany element
- Administrator instytucji
Rozwiązanie to różni się od podejścia przyjętego w przypadku serwera ArcGIS Server, gdzie każdy publikujący może edytować i usuwać każdy element.
Pomimo tego, że administratorzy mają prawo do edytowania elementów należy unikać takich sytuacji. Gdy administrator będzie przeprowadzał edycję elementów, na jego koncie będą gromadzić się niepotrzebne zasoby. Konta administratorów powinny być w głównej mierze używane do zmiany właściwości elementów lub usuwania elementów, które nie są już potrzebne.